Laat ik dan ook nog maar mijn bedenkingen uiten over het uitgekozen land. China is politiek gezien nou niet je van het, zoals we allemaal wel min of meer weten. Het probleem is alleen dat WIDM een reisprogramma is. En dat betekent dat je als makers een
mooi land wil neerzetten. Ieder WIDM-land krijgt een onvermijdelijke boost in het toerisme cadeau omdat het mensen enthousiast maakt over het land. Dat is wel wat wrang als je het naast alle geschonden mensenrechten in hetzelfde land legt
Dat dat dit jaar allemaal anders loopt door het virus, wisten de makers niet. Zij hebben besloten om zich volledig te richten op de mooie kanten van het land. En laten we wel wezen: het land hééft een prachtige eeuwenoude cultuur en een heel vriendelijke bevolking. Maar door alleen dat in beeld te brengen, en geen enkel politiek standpunt in te nemen, wordt het hele seizoen in de praktijk één grote China-promotie. We hebben dit hele seizoen één klein kort kritisch nootje gehoord tijdens de afleveringen: Buddy die zei 'maar googlen kan dus niet in China, lang verhaal.' Dat is het enige. Langs de minder geïnformeerde kijker gaat het gewoon heen.
Van tevoren zeiden we nog: 'laten we eerst afwachten hoe de makers het invullen, Rik kan vast nog wel een kritische noot in zijn tekstjes verwerken.' Maar daar kwam niets van terecht. Het enige wat we hem hebben horen zeggen over het regime is 'Dit is een belangrijke plek voor de Chinezen, omdat president Xi Jing Ping hier gedineerd heeft.' Ja, echt een kritische houding vind ik dat niet voor een journalist
Wat mij betreft moet een programma bij de publieke omroep zeker oog hebben voor dit soort kwesties. Dat betekent dat je ofwel besluit om geen discutabele regimes meer te bezoeken, of je zorgt ervoor dat je een duidelijke disclaimer door de afleveringen heen weeft. In Georgië en Colombia konden Art en Rik praten over voorzichtige verbeteringen na moeilijke tijden, in China kan dat niet. Helaas is er voor gekozen om dan maar te zwijgen over eventuele misstanden in het land.
Een idee dat ik had: waarom niet een journalist als Ruben Terlou uitnodigen in de serie? Gewoon als speciale gast, bijvoorbeeld bij een etentje. Daar kun je een Karel-en-Angela-achtige opdracht omheen verzinnen, of een cursus Chinees, of hem gewoon een klein bijrolletje geven tussendoor. Er is vast wel iets te verzinnen. Dan kun je zo'n sterke journalist ook zijn inzichten over het land laten delen, gewoon in gesprek met de kandidaten. En maak je misschien ook mensen enthousiast om zijn ijzersterke documentairereeksen eens te kijken.
Vrolijk China gaan promoten als vakantiebestemming is niet bepaald een publieke-omroep-taak. Maar goed, het seizoen is inmiddels geweest dus daar valt weinig meer aan te doen. Laat ik ook nog wat opmerkingen over het land plaatsen die niet zozeer politiek gerelateerd zijn.
Gek genoeg miste ik tijdens het kijken een beetje het 'China'-gevoel. De rijke geschiedenis en cultuur waar ik het eerder over had kwam weliswaar terug in sommige opdrachten, toch ontbrak er voor mijn gevoel iets in de algehele sfeer van de serie. Volgens miste er iets cruciaals: muziek. Bij het seizoen in Japan voelde ik elke aflevering heel sterk een Japan-gevoel, en dat lag zeker voor een groot deel aan de Aziatische muziek. Idem dito voor de seizoenen in Latijns-Amerika. Volgens mij hebben de makers dit seizoen geprobeerd dit minder nadrukkelijk te laten zijn, maar daarmee ging een deel van culturele magie er wel door verloren voor mij.
Verder vond ik de kennismaking met het land en de mensen wat tam. Het bleef te veel aan de oppervlakte. We hebben van China gezien wat je als toerist zou zien: spraakverwarring, een moeilijke taal, mensen die je niet begrijpen. Een aantal van de eerste dingen waar je aan denkt: mobieltjes, afhaalchinezen, porselein. Maar probeer eens om verder te kijken dan dat. Ik zou zou de mensen die op researchreis gaan naar land XXI willen uitdagen om door die eerste indrukken heen te prikken. Spreek met de lokale bevolking en duik echt in de cultuur. Nu zagen we weliswaar een kungfu-opdracht, maar die bleef beperkt tot 'noteer de bewegingen'. Als je de kandidaten
mee laat doen met zo'n traditie of sport, kom je volgens mij al tot betere televisie. En je leert de tv-kijker wat. En laat de lokale bevolking eens aan het woord om een stuk (immaterieel) cultureel erfgoed uit te leggen. Dit hele punt zal dit seizoen vast allemaal lastiger zijn geweest door de grote taalbarrière, dat begrijp ik. Maar probeer het tóch. Met een tolk erbij moet er vast iets moois mee te doen zijn.
