reaver,
In arbeidscontracten kan een 'werknemer' (betaald of onbetaald aka vrijwilliger) geen afstand doen van bepaalde rechten. Daaronder valt het recht op privacy en ongevalverzekering. Verschillende clausules in die deelnemer contracten van reality shows zoals vóór de reeks ervan in Humo zijn gewoon onwettelijk in het kader van een arbeiderscontract, en dus kunnen deelnemers in feite de productiehuizen voor de arbeidsrechtbank slepen voor inbreuk op privacy en ongevalverzekering. De wet beschermt werknemers in die zin dat zelfs als iemand een contract tekent waar onwettelijke clausules in staan, dat het dit niet minder onwettelijk maakt. Een werknemer kan iets tekenen waarin hij zogezegd zijn rechten opgeeft, maar dat maakt het niet minder onwettelijk van diegene die dat vraagt. De redenering, "ze doen hier toch vrijwillig aan mee" gaat niet op.
Vroeger stond bijvoorbeeld in die contracten dat het productiehuis niet verantwoordelijk mocht worden gesteld voor ongevallen of ziekte tijdens ER. Als een deelnemer iets overkwam tijdens de productie (en die was 24/7) dan was het geheel voor eigen rekening en risico. Maar aangezien er winsten worden gemaakt op het programma en die helemaal zijn voor het productiehuis en de deelnemers verplicht zijn een bepaald scenario te volgen (de proeven, leefomstandigheden, enz), krijg je dus een werknemer situatie, ook al zijn ze onbetaald. Een andere clausule die het een werk situatie maakt is het spreekverbod. Bedrijven mogen werknemers verbieden te praten over het bedrijf en producten, ook wanneer het contract is afgelopen: dit ter bescherming van bedrijfsgeheimen. Een werkgever is en blijft altijd verantwoordelijk voor de veiligheid van zijn werknemers op de werkvloer. In ER is de werkvloer uiteraard het eiland. Dus moeten er verzekeringen gesloten worden, en door de specifieke situatie tegen zeer risicovolle omstandigheden. Toch zal een verzekeraar sommige activiteiten uitsluiten. Dus als het productiehuis de deelnemers niet kan verzekeren tegen bepaalde dingen, dan zullen ze zich indekken door zulke situaties te vermijden met de deelnemers.
Ik ben avontuurlijk reisbegeleider, en ik doe dat als vrijwilliger: mijn kosten zijn gedekt (transport, bezoeken, verblijf, voeding), maar ik krijg geen loon. Mijn touroperator moet mij ook verzekeren, waaronder repatriëring. Als ik bijvoorbeeld in Costa Rica naar een nationaal park ga en een heet-water bron sta te bewonderen met de toeristen, en plots door de grond zak en met mijn voet in 200°C ondergrond terecht kom met zware 3de graadswonden aan mijn voet, dan heb ik dat niet op eigen risico gedaan, maar is dat een ongeval terwijl ik werk. Dan moet de verzekering afgesloten door mijn werkgever dat als een werkongeval registreren en behandelen. Als de toeristen het vliegtuig opstappen en ik niet omdat ik mijn vliegticket heb verlengd om langer te blijven voor mezelf, en de volgende dag ga golfsurfen en mijn kop tegen een rots slaag en in het ziekenhuis beland, dan is dit voor eigen rekening, en hopelijk heb ik dan mijn eigen, persoonlijk reisverzekering die zulke risicovolle sporten dekt (er zijn er niet veel die risicovolle outdoor sporten dekken... best altijd navragen).
Vóór de reeks artikelen in Humo hadden de meeste deelnemers geen idee wat hun rechtmatige positie was: alle winst was voor het productiehuis, alle risico's voor de deelnemer, geen privacy, maar ook een spreekverbod. Mensen dachten verkeerdelijk omdat ze dit vrijwillig hadden getekend, dat ze geen enkele rechten hadden en durfden er ook niet over te spreken. De reeks artikelen heeft duidelijk gemaakt dat het eigenlijk een arbeidssituatie is en daar zijn je rechten beschermd en kan je ze niet afstaan, noch vrijwillig, noch onder druk.
