Ik vond het een onderhoudend seizoen. Renées molschap was niet al te spectaculair, maar daarvoor heb ik in een ander topic al een hele reeks verzachtende omstandigheden aangedragen. Renée zei gisteravond zelf met zoveel woorden dat ze het zwaar had met zo'n goed samenwerkende kandidatengroep. In deze panelen is - ook prematuur - nogal wat kritiek op Renée geuit, maar de mol in het meest recente Vlaamse seizoen deed het welbeschouwd niet veel beter, terwijl zij wél grotendeels omringd was door generatiegenoten.
Tsjechië vond ik een schot in de roos, en niet alleen omdat men nu eens geen genocidale volksrepubliek heeft uitgekozen als spellocatie. Ik wist van tevoren weinig van het land, en de fraai in beeld gebrachte, zeer diverse architectuur en het evenzo rijkgeschakeerde landschap waren een ware eye opener. Het logenstraft bovendien voor de tweede maal op rij het eerder gehoorde kulargument van de makers dat WIDM wel zijn toevlucht móet zoeken tot allerlei Zeer Verre Exotische Oorden omdat de kans op lekken dichter bij huis zo groot zou zijn. In Vlaanderen weet men overigens al veel langer dat dit niet het geval is.
In de afgelopen jaren heb ik in het feedbacktopic een aantal algemene opmerkingen gemaakt, die ik - helaas - ook nu weer moet herhalen:
* Van oorsprong is WIDM een reality-programma. Zo wordt het nog steeds genoemd, maar van reality is al jaren nauwelijks sprake meer. Terwijl een mol bij uitstek afhankelijk is van de dynamiek binnen een kandidatengroep, zien we daar tegenwoordig bar weinig meer van. In de beginjaren waren we als kijkers veel meer a fly on the wall, ook (of juist) tussen de opdrachten door. We waren getuige van ongepolijste gesprekken tussen de kandidaten, evaluaties van de opdrachten, wérkelijk spontane bondjes die werden gesloten, irritaties en zelfs een enkele ontluikende flirt. De cameracrew lijkt er nu vooral op gebrand te zijn zo mooi mogelijke plaatjes te schieten (en daar slagen ze bijzonder goed in), maar bij voorkeur alleen van 9 tot 5, en vrijwel alleen tíjdens de opdrachten. Waar bijvoorbeeld in 2005 kandidaten nog werden gevolgd tot in het bubbelbad op het dak van het hotel, en we in 2006 zagen hoe Milouska voor de gek werd gehouden middels een zogenaamde boodschap van de mol op een schoolbord in een blokhut, zien we nu alleen nog in scène gezette gesprekjes en bondjes. Een voorbeeld: Renée vertelde gisteren dat ze de menukaart van het restaurant waar de kandidaten individueel voor aanvang van de eerste opnamen hadden gegeten had bestudeerd om geloofwaardig te maken dat ook zíj daar gegeten had. Kijk, dát gesprek had ik nou ook graag willen zien. Ook de reactie van de groep op het feit dat drie mensen maar liefst 5000 euro overhadden voor een hint werd nauwelijks in beeld gebracht, en ook dat is een gemiste kans.
* De biechten worden nauwelijks gebruikt om verdenkingen in beeld te brengen. Ook dat is een symptoom van de kennelijke behoefte van de makers om zoveel mogelijk controle te houden op het script. Er is immers het risico dat de meerderheid al vanaf het begin op de mol zit. Dat zij dan maar zo: ik hoor duizend keer liever een onderbouwde verdenking, commentaar op het gedrag van anderen, of een bespiegeling over wat een kandidaat zélf goed of fout heeft gedaan in een opdracht, dan de zoveelste met overdreven dynamische bekkentrekkerij gebrachte mededeling over de aankomst 'bij een fantaaaaastisch mooi kasteel/natuurgebied/klooster/berglandschap/monument/plaatselijk dansgezelschap* waar Rik op ons stond te wachten'. Echt: Hou. Daar. Nou. Eens. Mee. Op. We zíen die prachtige locatie al in beeld. Dat hoeft echt niet simultaan vertaald te worden. Show, don't tell.
* Wat de opdrachten betreft kan ik slechts de echo vertolken van wat veel medeforummers al hebben gezegd: géén veilingen meer, niet die lawine aan jokers, vrijstellingen en koffiepunten, géén alles-of-niets-opdrachten, géén onhaalbare opdrachten, en ja, graag méér gelaagdheid. En nee, het hoeft geen kopie te zijn van de Vlaamse versie, maar tegen de makers zou ik willen zeggen: kijk nou eens een paar seizoenen De Mol en laat je inspireren. Kijk bijvoorbeeld hoe daar (met behulp van diagrammen) duidelijker in beeld wordt gebracht wát de opdracht is en wie op welk moment waar is. De Nederlandse makers doen dit nadrukkelijk niet, omdat men zich - wederom - veel drukker lijkt te maken om het schieten van spectaculaire plaatjes om die vervolgens tot een scène te monteren die weinig meer met de werkelijke gang van zaken van doen heeft. Dat we vrijwel nooit zien hoe een opdracht zich écht heeft voltrokken is ook dit seizoen feilloos aangetoond door het analyseren van bijvoorbeeld schaduwen en lichtinval. Nogmaals: ik heb veel liever iets minder gelikte beelden van de realiteit, dan een totaal overgestileerde collage van actiebeelden.
Tot zover mijn twee centen.
(* doorhalen wat niet van toepassing is)
